ซอกซอนตะลอนไป (20 ตุลาคม 2562)
เปิดโลกมหัศจรรย์ในคุชราฎ และ โอดิสสา(ตอน3)
โดย เสรษฐวิทย์ ชีรวินิจ
วิหารสุริยะเทพแห่งโมเดห์รา มีความแปลกกว่าวิหารฮินดูอื่นๆ ตรงที่นอกจากอาคารสำคัญหลัก สองอาคารแล้ว ยังมีอาคารเก็บน้ำใต้ดินที่ตั้งอยู่ติดกันอีกด้วย
อาคารหลักสองอาคารก็คือ กุดดามานดาปา(GUDHAMANDAPA) หรือ ส่วนที่ประดิษฐานของเทพเจ้า และ ซับบามานดาปา (SABHAMANDAPA) ซึ่งเป็นส่วนที่แสดงการร้องรำทำเพลงเพื่อถวายแด่เทพเจ้า
ส่วนที่สาม ซึ่งอยู่ถัดมาก็คือ มุนดา (KUNDA) มีความหมายว่า สระเก็บน้ำศักดิ์สิทธิ์ ในขณะที่ภาษาอังกฤษเรียกว่า STEPWELL
(แผนผังของอาคาร และ อาคารเก็บน้ำใต้ดิน)
สิ่งก่อสร้างทั้งสาม จะวางตัวเรียงกันในแนวทิศตะวันตกไปยังทิศตะวันออก กล่าวคือ อาคารศักดิ์สิทธิ์จะหันประตูไปทางทิศตะวันออกเสมอ เพื่อรับแสงอาทิตย์แรกเมื่อพระอาทิตย์โผล่ขึ้นมาจากขอบฟ้า
(ภาพที่มองจากอีกด้านหนึ่งของสระ จะเห็น ซับบามานดาปา (SABHAMANDAPA) อยู่ถัดไป)
เพราะตามความเชื่อในศาสนาฮินดู ถือว่า ทิศที่ศักดิ์สิทธิ์ หรือ ทิศมงคล ก็คือทิศตะวันออก และเป็นทิศของเทพ ซึ่งน่าสนใจมากตรงที่ไปสอดคล้องต้องกันกับแนวคิดของศาสนาอียิปต์โบราณพอดี
เป็นเรื่องที่ยากมากที่จะให้คำจำกัดความของบ่อน้ำที่ว่านี้ เพราะมันสวยงามอย่างมาก มากกว่าจะเป็นเพียงแค่บ่อน้ำ ดูแล้วน่าจะเป็นเหมือนอาคาร หรือ วิหาร ที่ตกแต่งประดับประดาอย่างสวยงาม แต่แทนที่จะสร้างสูงขึ้นไปในอากาศ กลับสร้างลึกลงไปในพื้นดิน
(ภาพซ้ายมือก็คือ สุริยเทพ ส่วนขวามือก็คือ พระวิษณุ)
เมื่อเปรียบเทียบการเดินไปรอบๆมณฑป ชมภาพแกะสลักบนหินทรายที่สวยงาม กับการเดินลงไปชมภาพแกะสลักในบ่อน้ำใต้ดินแล้ว แทบจะมีบรรยากาศเหมือนกันเป๊ะเลย
ผมจึงสมัครใจที่จะเรียกว่า อาคารเก็บน้ำใต้ดิน
แล้วน้ำเหล่านี้มาจากไหน ?
แน่นอนว่า น้ำส่วนหนึ่งก็คือน้ำฝนที่ตกตามฤดูกาล อีกส่วนหนึ่งก็คือน้ำซับ หรือ น้ำจากใต้ดิน ที่ค่อยๆไหลซึมออกมาตลอดทั้งปี จนกระทั่งมากพอที่จะเป็นบ่อเก็บน้ำได้
บ่อน้ำแห่งนี้น่าจะสร้างขึ้นเพียงเพื่อถวายแด่สุริยะเทพเท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาจะให้ประชนชนนำไปใช้อุปโภคบริโภคกัน ลักษณะของมันจึงมีรูปทรงเป็นบ่อน้ำสี่เหลี่ยม เหมือนสระศักดิ์สิทธิ์ในวิหารคาร์นัค ที่เมืองลักซอร์ ประเทศอียิปต์
(น้ำในสระ ที่เขียวไปด้วยตะไคร่น้ำ เพราะไม่ได้ผ่านการใช้งานเลย)
ในอดีต น้ำในสระคงจะอยู่ในระดับค่อนข้างเต็มพอสมควร แต่ในปัจจุบัน อาคารเก็บน้ำใต้ดินจำนวนมาก ซึ่งประมาณว่ามีอาคารเก็บน้ำใต้ดินในรัฐคุชราฎมากกว่า 180 บ่อ กำลังแห้งขอดลงไปทุกวัน
สาเหตุก็มาจาก ฝนเริ่มตกน้อยลง นอกจากนี้ น้ำใต้ดินก็ค่อยๆเหือดแห้งหายไปด้วย เพราะประชาชนนิยมขุดบ่อบาดาลเพื่อสูบน้ำขึ้นมาใช้ ทำให้น้ำใต้ดินหายไปจนอยู่ในระดับที่ต่ำมาก จนไม่เกิดน้ำซึม หรือ น้ำซับอีกเลย
เมื่อเดินชมไปรอบๆ กุดดามานดาปา ก็จะเห็นงานช่างแกะสลักที่ประณีต ละเอียด ตามผนังโดยรอบ ส่วนใหญ่จะบรรยายถึง สุริยะเทพ กำลังทรงรถเทียมม้า 7 ตัว และใกล้ๆกันนั้น มักจะมีรูปสลักของ พระวิษณุ อยู่ด้วย
(ภาพอีโรติค จากกามสูตร)
ที่แน่นอนและขาดไม่ได้ก็คือ ภาพสลักอีโรติค กามสูตร ที่มีอยู่รายรอบไปทั่วทั้งวิหาร
ในอีกอาคารหนึ่ง เป็นอาคารสังสรรค์ที่เรียกว่า ซับบามานดาปา (SABHAMANDAPA) ก็มีภาพแกะสลักที่ตามเสาหินต่างๆชวนให้เพลิดเพลินในการชม
(โค้งบนซุ้มประตู ที่แกะสลักอย่างสวยงาม เรียกว่า โทรานา)
โดยเฉพาะส่วนที่เรียกว่า ซุ้มประตู ที่เรียกว่า โทรานา (TORANA)
คำว่า โทรานา นี่เอง ที่กลายเป็นต้นกำเนิดไปสู่อีกหลายภาษา หลายเชื้อชาติ สัปดาห์หน้าผมจะมาเล่าลงไปในรายละเอียดนะครับ
สำหรับท่านที่สนใจจะเดินทางเจาะลึกอินเดีย รัฐคุชราฎ และ รัฐโอดิสสา รวมทั้งได้ไปสมัสการพระบรมธาตุ 2 องค์ของพระพุทธเจ้าด้วย เราจะมีกรุ๊ปในช่วงปลายเดือนมกราคม พ.ศ. 2563
โปรดรอติดตามนะครับ รับรองว่า เที่ยวแบบเจาะลึก ที่พัก 5 ดาว อาหารหลากหลาย สะดวก และสะอาดครับ
หรือหากสนใจจะเดินทางเจาะลึกอียิปต์กับผม เรามีทัวร์ออกทุกเดือนครับ ที่ใกล้ที่สุดก็คือ 14 – 23 พฤศจิกายน สนใจสอบถามรายละเอียดได้ที่ 02 651 6900 หรือ 088 578 6666 หรือ LINE ID 14092498 ครับ
